انواع روکش‌های چاپی
برای بالا بردن زیبایی و جذابیت محصولات چاپی و همچنین مقاوم ساختن آنها در برابر عوامل خارجی نظیر رطوبت، خاک، ساییدگی و استهلاک کلی، از پوشش‌هایی مثل سلفون، لمینت، ورنی و یا یووی (UV) استفاده می‌شود.
جهت انتخاب بهتر روکش مناسب که با توجه به نوع کاغذ و کاربرد آن می‌تواند باعث موفقیت پروژه های چاپی شود، خوب است اطلاعاتی را در مورد انواع روکش ها بدانید.
انواع پوشش هاي بعد از چاپ
سلفون: پوشش نازکی‌ست که مقاومت محصولات چاپی را در برابر خط و خش و شکستگی افزایش داده و همچنین از ایجاد صدمات احتمالی کاغذ یا مقوا جلوگیری می‌کند.
روکش سلفون در انواع مات و براق و مخملی موجود می‌باشد که هر کدام از انواع آن جلوه خاصی به کار بخشیده و با توجه به نوع کاربری مورد نظر می‌توان از آنها بهره گرفت.
به طور مثال برای ایجاد حالتی سنگین و موقر در کار بهتر است از نوع مات آن استفاده شود. نوع براق آن درخشندگی رنگ‌ها را بیشتر کرده و عموما برای محافظت از عکس استفاده می‌شود.
نوع مات و مخملی از نظر ظاهری کاملا شبیه به هم هستند و تفاوت آنها بعد از لمس کردنشان با دست قابل تشخیص است. نوع مخملی آن نسبت به نوع مات احساس نرمی را به شما انتقال می دهد.
لمینت: متداول ترین نوع روکش، روکش لمینت است که محصولات چاپی را میان دو لایه نازک پلاستیک براق یا مات قرار داده و روکشی قدرتمند به حساب می‌آید.
روکش لمینت در دو نوع متفاوت "لمینت مبتنی بر فیلم" (مثل پلی‌پروپیلن و مواد مصنوعی دیگر) و "لمینت مبتنی بر آب" وجود دارد.
لمینت مبتنی بر فیلم به دلیل آنکه به کندی تهیه می‌شود، فرایند پرهزینه‌ای است و همچنین قابل استفاده به صورت موضعی نبوده و تنها می‌توان برای روکش سرتاسری از آن استفاده کرد. اما لمینت فیلمی مزایای خود را نیز دارد و به دلیل اینکه روکش قدرتمند و محکمی به حساب می‌آید می‌توان به وسیله آن محصولات چاپی را در برابر آب و دیگر عوامل محیطی محافظت کرد.
لمینت محصولات چاپی را میان دو لایه نازک پلاستیک شفاف قرار می‌دهد که نمونه بارز آن کارت منو رستوران‌هایی است که اغلب اوقات هر دو طرف آن باید مقاوم و ضدآب باشد.
این روکش مانند دیگر روکش‌ها در انواع متنوعی از جمله لمینت براق، ساتن، مات و در رنگ‌ها و بافت‌های متفاوت وجود دارد.
مزاياي لمینت:
محافظت از مركب بر روي سطح چاپ شده در برابر سايش و رطوبت
افزایش مقاومت رنگ و مرکب در برابر نور
افزايش ضخامت سطح چاپ شده براي استحكام بيشتر و جلوگيري از جمع شدن و لوله شدن سطح
براق كردن سطح و ايجاد شفافيت در رنگ يا مات كردن آن در برابر انعكاس نور يا ايجاد جلوه‌های هنری و ...
جلوگیری از چرک شدن اثر
محافظت از اثر چاپی در برابر پارگی یا شکستن
لمینت گرم: متداول‌ترين روش لمينت، روش گرم است كه در آن پوشش پلاستيكی را با حرارت بر روی سطح مورد نظر می‌كشند. اين كار که از قديم هم رايج بود و به آن در اصطلاح عام پرِس می‌گفتند برای كارهای در قطع كوچک مناسب بود.
دستگاه‌های امروزی بيشتر به صورت رول بوده و در كشور ما بيشتر در چاپخانه‌هايی كه دستگاه‌های چاپ ديجيتال دارند يافت می‌شود.
لمينت با اين روش به دو صورت مات و براق صورت می‌گيرد و می‌توان پشت و روی كار را به هر دو صورت لمينت كرد.
لمینت سرد: اين روش بيشتر برای محافظت از سطح كار چاپ شده و ايجاد جلوه‌های هنری است.
تفاوت اين روش با روش گرم در نبودن حرارت و به كار بردن يک لايه بسيار نازک در اين سيستم است و می‌توان گفت كه بسیار شبیه به سلفون‌كشی است. (يعنی لايه پلاستيک بسيار نازک با استفاده از چسب و فشار سيلندر بر روي سطح، چسبانده می‌شود) البته اين كار با پاشيدن مواد مايع خاص پليمري هم امكان دارد كه به آن كوتينگ می‌گويند.
- روکش لمینت سرد شنی بر روی وینیل خاصیت ضدآب بودن به آن می‌دهد.
ورنی: یکی دیگر از انواع روکش، روکش ورنی‌ست که به خاطر قیمت پایین و تنوع در کاربردهایش بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مرحله ورنی زنی روی فرم چاپی باید دقت داشت كه فرم‌های ورنی خورده در قسمت خروجی ماشین روی هم انباشته نشود و زیاد تحت فشار قرار نگیرد. همچنین سرعت ماشین بهتر است زیاد نباشد و فرم‌های ورنی خورده را با حجم‌های كم از ماشین خارج كرده و به صورت پخش شده در محیط كار قرار دهند تا زودتر در معرض هوا خشک شده و از به هم چسبیدن فرم‌ها و پشت‌زدن آنها جلوگیری به عمل آید.
روکش ورنی برای جلا دادن و نیز بالا بردن طول عمر و استحکام تصویر یا مطالب چاپ شده روی كاغذ یا مقوا، به دلیل قیمت پایین و تنوع کاربردهایش بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عمل ورنی زدن در ماشین چاپ و به دو طریق اجرا می‌شود: ورنی توكار ( ورنی گرم) و ورنی روكار (ورنی سرد)
ورنی تو کار (گرم): ورنی را به نسبت معینی كه چسبندگی زیادی به آن ندهد با مركّب مخلوط كرده و بر روی كاغذ چاپ می‌كنند. از این شیوه برای پوشش روی جلد کتاب، کاتالوگ، برشور، جعبه‌های بسته‌بندی مانند دستمال کاغذی و … استفاده می‌شود.
ورنی رو کار (سرد): پس از انجام فرآیند چاپ روی آن را ورنی می‌زنند كه این كار نیز به دو طریق صورت می‌گیرد:
- تمام سطح كاغذ چاپ شده را با كمك یك صفحه فرم تخت در چاپ برجسته می‌توان ورنی زد. این كار به صورت تن‌پلات می‌باشد.
- از مناطقی که قرار است ورنی بخورد فیلم تهیه می‌شود و مانند یک رنگ تفکیکی چاپ، مراحل آن انجام می‌گیرد.
یووی(UV): استفاده از اشعه ماوراء بنفش به عنوان تکنیکی برای خشک کردن سطوح چاپی از قرن 20 میلادی شروع شد.
علت استفاده بیشتر از تکنیک UV جهت خشک شدن محصولات چاپی در میان سایر روش‌های رایج خشک‌کن‌ها عبارت است از:
سرعت بالای خشک شدن مرکب
امکان انجام عملیات پس از چاپ
کاهش پشت‌زدگی محصولات چاپی
پایداری و ثبات سطح چاپی
افزایش مقاومت مرکب در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی
- UV در دو نوع براق و مات می‌باشد که از نوع مات آن به دلیل هزینه بالا و زمان زیادی که نیاز دارد به ندرت استفاده می‌شود.
روکش UV به طراحی‌تان غنا می‌بخشد و رنگ‌ها را نیز بهتر جلوه می‌دهد.