ترام
ترام یک جزء کوچک کار چاپی میباشد. نقطههای ریزی که از تراکم یا پراکندگی آنها سایهروشنهای تصویر شکل میگیرد. برای به وجود آوردن یک کار چاپی با کیفیت، شناسایی اشکال مختلف ترام، زاویه ترام و اندازه آن لازم میباشد.
شکل ترام: ترام شکلهای مختلف زیادی دارد مثل دایره، مربع، بیضی، لوزی، فانتزی، لانه زنبوری و غیره... اما همه آن ها برای هر کار چاپی مناسب نیستند. در چاپ افست بیشتر از ترام مربع شکل استفاده میشود چون این ترام از نظر بصری، واضح دیده میشود. اما از اشکال دایره و بیضی نیز گاهی استفاده میکنند. در چاپ افست ترامها در نقاط تیره و روشن ریزتر هستند. ترام بیضی در قسمت midtone ظرافت خاصی را به تصویر میدهد که شاید برای چاپ تصویر چهره و یا نقاشیهای ظریف مناسب باشد. سایر ترامها در چاپهای دیگر مانند هلیوگراوور کاربرد دارد. در چاپ هلیوگراوور اندازه ترامها در همه جا یکسان میباشد و تاریک و روشنی با تغییر در میزان گودی ترامها ایجاد میشود. پس در نتیجه شکل ترام در چاپهای مختلف فرق میکند. در چاپ هلیوگراوور یا گود از ترام آجری شکل و یا لانه زنبوری استفاده میشود.
زاویه ترام: برای نشان دادن یک کار رنگی و قرار گرفتن درست رنگها روی هم، ترام گذاری انجام میشود. که این ترامها در زاویههای مختلفی نسبت به هم قرار گرفتهاند. در یک کار چاپی چهار رنگ اگر زاویه ترامها یکی باشد نتیجه چیزی جز یک تصویر تیره و تار نخواهد بود. پس به همین دلیل برای درست کنار هم قرار گرفتن رنگها زاویه 45 درجه کمترین دید و 0 یا 90 درجه بیشترین زاویه دید را دارد. مثلا لوزی به علت داشتن زاویه 90 درجهای که قطر آن به وجود میآورد نسبت به مربع که قطرهای آن زاویه 45 درجه میسازند بهتر و زودتر دیده میشود. اگر اختلاف زاویه دو ترام متفاوت کمتر از 30 درجه باشد حالتی خاص به خود گرفته که به آن پیچازی میگویند و در این حالت لطافت کار از بین میرود. بر این اساس زاویههای استاندارد ترام برای چاپ افست و چاپهای دیگر به این صورت میباشد : C=15 , M=75 , Y=0 , K=45 رنگ مشکی به علت داشتن بیشترین قابلیت دید در زاویه 45 درجه و رنگ زرد در زاویه 0 یا 90 درجه کمترین دید را دارد .حداقل اختلاف زوایای دو ترام 30 درجه میباشد .فقط رنگ زرد با دو رنگ سایان و ماژنتا اختلاف 15 درجه دارد که به دلیل کم رنگ بودن آن مشکل پیچازی ایجاد نمیشود و برای چاپ بهتـر زاویـههای تـرام را تغییر میدهنـد. مثلا در چاپ افست رول گاهی درجـات زاویـهها به این صورت میباشـد: C=75 , M= 45 , Y=0 , K=15
اندازه ترام: ریزی یا درشتی ترام که بر حسب خط بر سانتیمتر (lpc) یا خط بر اینچ (lpi) بیان میشود را اندازه ترام میگویند. هرچه Lpi بیشتر باشد ترام ریزتر است. یعنی تعداد ترام بیشتری در یک اینچ جا میگیرد و هرچه Lpi کمتر باشد ترام درشتتر میشود. کار با ترامهای درشتتر سادهتر است و جزئیات هم در آنها دیده نمیشود. در چاپهای مختلف اندازه ترامها فرق میکند. به طور مثال در چاپ افست معمولا از lpi150 تا lpi200 میباشد. اما انتخاب اندازه ترام به مواردی چون ماشین چاپ، کاغذ و مرکب چاپ و... بستگی دارد. در چاپ سیلک به علت پایین بودن دقت کار و انجام چاپ با وسایلی که دقت زینک را ندارد باید ترام درشت انتخاب شود. مثلا120 lpi برای کاغذهای ضخیم مثل مقواهای گلاسه یا پشت طوسی در چاپ افست lpi باید بالا باشد، حدود 150 تا 175 و بالاتر اما در چاپهای فلکسو یا هلیو lpi حدود 70 تا 150 میباشد.
گل ترام: وقتی لوپ را روی کار 4 رنگ قرار میدهید آنچه که مشاهده میکنید یا یک سطح پر از رنگ است یا از نقاط فراوانی تشکیل شده که با زوایای متفاوت در کنار هم قرار گرفتهاند و بین آنها سفید میباشد. در این حالت نقاط سایان، ماژنتا، زرد و مشکی را کنار یکدیگر یا جداگانه مشاهده میکنید. در این صورت که ترامها کنار هم مینشینند و یک گل را تشکیل میدهند، گل ترام میگویند. ولی اگر جابهجایی در رنگها رخ دهد زیبایی و نظم گل از بین میرود. پس در نهایت در مورد کیفیت یک کار چاپی میتوان بر اساس شکل گل ترام آن نظر داد.