صنعت چاپ و انواع آن
تعریف چاپ
چاپ به معنی منتقل کردن نوشته، تصویر یا هر شکل دیگری بر روی یک متریال مثل کاغذ یا پارچه از تیراژ یک عدد به بالا می‌باشد. با این تعریف هر وسیله‌ای که در اطراف خود می‌بینید ممکن است روی آن چاپ انجام شده باشد.
کاغذ یک ماده بسیار مناسب برای چاپ می‌باشد اما فقط کاغذ نیست که روی آن چاپ انجام می‌شود. روی چوب، پلاستیک، فلز، دستگاه‌های صوتی و تصویری، خودکار و خیلی وسیله‌های دیگر موجود، انواع گوناگون شیوه‌های چاپی روی آنها انجام می‌گردد. هزاران نکته درباره چاپ و شیوه‌های مختلف آن وجود دارد که ذهن طراح یا کانون‌های تبلیغاتی را درگیر خود کرده است و در بعضی مواقع رسیدن به جواب‌ها با آزمون و خطا، بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر می‌شود.
صنعت چاپ از صنایعی می‌باشد که بستگی زیادی به پیشرفت دانش بشری و فرهنگ جامعه دارد؛ هرچه جامعه پیشرفت کند صنعت چاپ هم پیشرفت کرده و تقریبا به روز می‌گردد. بعد از اختراع چاپ با حروف متغیر و ساخت پرس چوبی توسط گوتنبرگ، صنعت چاپ تغییر زیادی کرده است. به این صورت که تمام چاپخانه‌های کوچک و بزرگ از دستگاه‌های پیشرفته الکترونیکی و کامپیوتری استفاده می‌کنند.
به طور کلی روش انجام چاپ به سه دسته کلی تقسیم می‌شود. 1. چاپ مستقیم 2. چاپ غیر مستقیم 3. چاپ غیر تماسی
چاپ مستقیم: شیوه‌های چاپی که در آن سطح چاپ‌شونده (کاغذ، پارچه و...) با سطح چاپ کننده (فرم چاپی) به طور مستقیم در تماس باشد. مانند چاپ لترپرس، فلکسو، هلیوگراوور، سیلک اسکرین و...
چاپ غیرمستقیم: در این شیوه روی سطح چاپ‌شونده مانند کاغذ به طور غیر مستقیم و به وسیله یک رابط چاپ صورت می‌پذیرد. مانند چاپ افست که از معروف‌ترین شیوه‌های چاپ غیر مستقیم است.
چاپ غیر تماسی: این شیوه بدون هیچ‌گونه تماسی انجام می‌شود. در واقع پودر یا جوهر به سطح چاپ شونده پاشیده می‌شود. مانند چاپگرهای لیزری و جوهرافشان
با توجه به این که تقریبا روی هر جسم و اشیایی چاپ انجام می‌شود به مرور زمان برای رفع نیاز هر موردی یک شیوه چاپی پدید آمد و سیر تکاملی خود را طی کرد.
انواع چاپ
چاپ افست: رایج‌ترین و معروف‌ترین روش چاپ است که به وسیله زینک، نقش به لاستیک و سپس از روی لاستیک با جوهر به سطح مورد نظر انتقال پیدا می‌کند. چاپ افست برای انواع کارها از جمله کارهای نفیس یا کارهایی با جلوه‌های ویژه کاربرد دارد.
چاپ افست رول : همان شیوه چاپ افست معمول است با این تفاوت که کاغذ به جای اینکه به صورت شیت و ورقی به دستگاه خورانده شود، به صورت رولی استفاده می‌شود. این روش برای تیراژهای بسیار زیاد و در موارد خاص انجام می‌گیرد.
چاپ افست روی فلز: چاپ افست تنها بر روی کاغذ و مقوا انجام نمی‌شود، بلکه یکی از با کیفیت‌ترین چاپ‌ها چاپ روی فلز به شیوه مراحل انجام افست است. قوطی‌ها و بسته‌بندی‌های فلزی که در بازار موجود است از این روش چاپ بهره می‌برند.
چاپ فلکسو: نوعی چاپ برجسته است که به وسیله کلیشه‌های ژلاتینی انجام می‌گیرد. از طرح مورد نظر فیلم و سپس کلیشه ژلاتینی تهیه شده، روی ماشین بسته می‌شود. از این روش برای سلفون، نایلون، PVC، کاغذ و ... استفاده می‌گردد.
چاپ هلیوگراور: این روش چاپ به نوعی چاپ گود محسوب می‌شود که با انتقال طرح روی فیلم و سپس سیلندرهای فلزی انجام می‌شود. این شیوه برای تیراژهای بالا مقرون به صرفه است چرا که هزینه تهیه و آماده‌سازی سیلندرهای فلزی بالاست.
چاپ تامپو: یا چاپ بالشتکی در گروه چاپ گود قرار می‌گیرد. از روی طرح کلیشه گود تهیه شده و روی مواد متنوع با سطوح مختلف(صاف، منحنی، گرد، محدب و ...) چاپ می‌گردد.
چاپ سیلک اسکرین: این روش چاپ برای طیف گسترده‌ای از مواد کاربرد دارد. از نقش مورد نظر فیلم تهیه شده سپس به وسیله یک توری روی مواد گوناگونی چون کاغذ، پارچه و ... منتقل می‌گردد.
چاپ ایچینگ: در این شیوه چاپی از خوردگی فلز با اسید طرح و نقش را ایجاد می‌کنند. شیرآلات، قاشق و چنگال و مواردی از این دست به این روش چاپ می‌شوند.
چاپ ترموگرافی: این روش چاپ مانند چاپ افست با تهیه فیلم و زینک انجام می‌گیرد. با این تفاوت که طرح باید خطی و تک‌رنگ باشد و بر دو روی کاغذ نمی‌توان انجام داد و حالت برجستگی ایجاد می‌کند.
چاپ لترپرس: یا چاپ ملخی که به وسیله کلیشه‌های فلزی انجام می‌گیرد و رنگ‌ها باید تفکیکی و بدون ترام باشند. نگاتیو تهیه شده از طرح را روی کلیشه فلزی و سپس با استفاده از غلتک و رنگ به کاغذ منتقل می‌کنند.
چاپ مخمل: به آن چاپ فلوک هم می‌گویند. پوششی از مخمل است که به رنگ‌ها و طرح‌های گوناگون روی سطوح مورد نظر می‌چسبد. امکانات خلاقانه زیادی برای طراحان ایجاد می‌کند.
چاپ پارچه: شیوه انجام این نوع چاپ خیلی شبیه به چاپ سیلک است، تنها تفاوت آن در نوع رنگ‌های مصرفی است که پس از شستشوی پارچه پاک نمی‌شوند.
چاپ داغی: این روش چاپ همانند چاپ لترپرس با استفاده از کلیشه‌های فلزی انجام می‌گیرد. چاپ داغی بیشتر به نام طلاکوب مصطلح است. با قرارگیری ورقه‌های طلا بین کاغذ و کلیشه، فشار و حرارت طرح به کاغذ منتقل می‌شود.
